-
- Tổng tiền thanh toán:
Nhà gỗ thông minh Up House & Trang trí ThuyDuong Decor
Nhà gỗ thông minh Up House & Trang trí ThuyDuong Decor
Bức tranh “Vượt cạn” (120x60 cm, năm 2024) là một tác phẩm hội họa mang tính biểu tượng, thể hiện khoảnh khắc sinh nở – một trong những trải nghiệm thiêng liêng và đau đớn nhất của con người. Với kỹ thuật tạo hình đặc thù và bảng màu hạn chế nhưng giàu ẩn dụ, tác phẩm này đã đưa người xem đến một không gian vừa trừu tượng vừa đầy ám ảnh.
Tên gọi “Vượt cạn” không chỉ đơn thuần mô tả một hành vi sinh học mà còn gợi ra một hành trình mang tính sinh tử, tồn vong – nơi người mẹ đóng vai trò như một "chiến binh" chiến đấu để đưa sự sống mới đến với thế giới. Trong lịch sử nghệ thuật, chủ đề sinh nở hiếm khi được thể hiện trực diện với sự táo bạo như trong tác phẩm này. Đây là điểm nổi bật giúp “Vượt cạn” trở nên đáng ghi nhớ trong bối cảnh mỹ thuật đương đại Việt Nam.
Bức tranh sử dụng hình ảnh tối giản để diễn đạt một chủ đề rất phức tạp: hình thể người phụ nữ trong tư thế sinh nở được giản lược thành những mảng hình lớn, gồ ghề và giàu tính biểu tượng. Phần thân thể được thể hiện với hai khối hình nâu đất uốn cong, tạo cảm giác như hai chân mở rộng. Ở trung tâm là một khối tròn đỏ – biểu trưng cho đầu của đứa trẻ đang được sinh ra. Không có chi tiết thừa, không hiện thực hóa gương mặt hay tay chân, mà chỉ có sự tương phản giữa hình khối và màu sắc để làm nổi bật chủ đề.
Phía góc trên bên phải là hình ảnh một sinh vật giống chim, miệng ngậm một hình thể vàng – có thể là biểu tượng của linh hồn, sự sống, hoặc ánh sáng soi đường. Màu nền hồng tím thẫm tạo cảm giác huyết quản, thịt da – gợi liên tưởng tới bên trong cơ thể người – hoặc một không gian vô định của cơn đau, của nỗi giằng xé giữa sống và chết.
Toàn bộ bố cục như một nhịp thở dồn dập – với trọng tâm là nơi sự sống sắp sửa trào ra từ một thực thể rắn chắc, kiên cường.
Bố cục bức tranh có thể chia thành ba phần rõ rệt:
Phần trung tâm – chính là điểm tập trung thị giác mạnh nhất – là đầu đứa trẻ (khối tròn đỏ).
Phía dưới và hai bên là thân thể của người mẹ, được tạo hình chắc chắn như hai ngọn núi đang dang ra, mở đường cho sự sống.
Phần góc phải trên – hình ảnh con chim như một yếu tố đối trọng tinh thần.
Bức tranh sử dụng đường nét cong, mạnh, thô ráp – vừa mang tính nữ tính (curvilinear) nhưng đồng thời lại tạo cảm giác đau đớn, căng thẳng. Không có sự dịu dàng nào trong bố cục này. Trái lại, nó gợi ra sức nặng, sức ép, và sự chịu đựng cực hạn của người phụ nữ trong khoảnh khắc vượt cạn.
Màu sắc là một điểm đặc biệt: bảng màu chủ yếu gồm nâu đất, đỏ thẫm, hồng tím – toàn là những gam màu gợi cảm giác máu, thịt, và sự sống. Khối màu vàng sáng trong mỏ chim có thể hiểu là điểm nhấn mang tính cứu rỗi – ánh sáng cuối đường hầm – hoặc linh hồn trẻ nhỏ đang được dẫn lối.
Cách sử dụng màu có phần đơn điệu, nhưng chính sự đơn điệu đó tạo nên hiệu quả về mặt cảm xúc: nó khiến người xem cảm thấy bức bối, bị mắc kẹt trong một thực tại không lối thoát – cũng giống như chính cảm giác của người mẹ khi vượt cạn.
“Vượt cạn” – một cụm từ quen thuộc trong đời sống – lại trở thành một biểu tượng phức tạp trong tác phẩm này. Tác giả không mô tả khoảnh khắc sinh nở theo cách thông thường, mà đưa nó lên một bình diện gần như thần thoại: cơ thể người mẹ như một khối núi thiêng, còn đứa trẻ là một quả cầu máu – khởi điểm của sự sống.
Đường nét uốn cong: không chỉ là đôi chân mở rộng mà còn là biểu hiện của dòng chảy – của máu, của cơn co thắt, của sự chuyển động bên trong cơ thể mẹ.
Khối tròn đỏ: tượng trưng cho đầu em bé, nhưng cũng có thể hiểu là trái tim, là hạt giống, là mặt trời vừa được sinh ra từ lòng đất.
Con chim: là hình ảnh lạ nhất trong tranh – mang theo ánh sáng vàng. Nó có thể là thiên thần hộ mệnh, cũng có thể là biểu tượng của hơi thở thiêng liêng, hoặc là đại diện cho một linh hồn mới vừa đầu thai.
Trong tranh không có người cha – điều này càng nhấn mạnh hơn vai trò độc tôn của người mẹ trong hành trình tạo ra sự sống.
Từ góc nhìn nhân học, đây có thể là một nghi lễ sinh nở – được mã hóa bằng nghệ thuật. Không gian nền của tranh giống như hang đá, như tử cung, như một nơi diễn ra nghi lễ truyền kiếp giữa con người và tạo hóa.
Trong lịch sử hội họa phương Tây, việc khắc họa cơ thể phụ nữ thường mang tính gợi cảm, lý tưởng hóa hoặc thuần túy mỹ học. Tuy nhiên, từ thế kỷ 20 trở đi – đặc biệt trong phong trào nghệ thuật nữ quyền (feminist art) – việc thể hiện trải nghiệm sinh học của phụ nữ, như kinh nguyệt, sinh nở, mãn kinh... đã trở thành nội dung trung tâm.
Tác phẩm “Vượt cạn” của bạn mang tinh thần ấy – dù bối cảnh là Việt Nam, nơi chủ đề sinh nở vẫn thường bị coi là riêng tư, thậm chí tế nhị. Chính sự trực diện, không che giấu, không tô vẽ của tác phẩm là điều đáng trân trọng.
Từ góc nhìn xã hội, bức tranh cũng là một lời tri ân thầm lặng đến người mẹ – không qua lời nói, không qua nụ cười, mà qua nỗi đau, máu và sự trần trụi của thân thể. Bức tranh là nơi nỗi đau được tôn vinh như một hành vi thiêng liêng – điều mà xã hội hiện đại thường lãng quên giữa những mỹ từ "làm mẹ" hay "thiên chức".
Từ góc nhìn nghệ thuật tạo hình, tranh sử dụng thủ pháp tượng hình trừu tượng, loại bỏ mọi chi tiết dư thừa để tập trung vào khối, màu và ý niệm. Đây là đặc điểm của biểu hiện trừu tượng (abstract expressionism) – dòng tranh coi trọng cảm xúc và ẩn dụ hơn là hình tướng.
Trên thế giới, không nhiều tác phẩm hội họa trực tiếp mô tả cảnh sinh nở. Tuy nhiên, một số nghệ sĩ đã từng chạm đến chủ đề này theo những cách khác nhau:
Frida Kahlo (Mexico) trong các tác phẩm như Henry Ford Hospital (1932) thể hiện nỗi đau sảy thai và hành trình làm mẹ bị đứt đoạn – bằng những hình ảnh mang tính tượng trưng và cơ thể học.
Louise Bourgeois (Pháp – Mỹ) trong điêu khắc và tranh in đã nhiều lần đề cập đến hình thể phụ nữ, sinh nở, và ký ức làm mẹ.
Tracey Emin (Anh) dùng hội họa và thêu thùa để nói về trải nghiệm sinh nở không thành, và ký ức tuổi thơ bị tổn thương.
So với các tác phẩm đó, “Vượt cạn” của bạn gần với ngôn ngữ nguyên thủy hơn – như một biểu tượng tiền sử, nơi thân thể không còn là một cá nhân mà là một hiện thân của sự sống. Nó có tính chất thiêng liêng hơn là cá nhân, giống như một hình khắc trên vách đá cổ đại.
“Vượt cạn” là một tác phẩm giàu biểu tượng, nhiều tầng ý nghĩa và gợi cảm xúc mãnh liệt. Dù hình ảnh không dễ tiếp nhận với mọi đối tượng khán giả (do tính trần trụi và ám ảnh), nhưng chính điều đó khiến nó trở nên mạnh mẽ và cần thiết trong bối cảnh nghệ thuật đương đại Việt Nam, nơi nghệ sĩ trẻ đang tìm cách gọi tên những trải nghiệm bị bỏ quên.
Tác phẩm không chỉ là một bức tranh về người mẹ hay sự sinh nở, mà còn là một ẩn dụ rộng lớn hơn về sự tái sinh của chính con người – về nỗi đau cần thiết để vượt qua những giới hạn cũ. Con chim nơi góc tranh không chỉ đưa linh hồn tới, mà còn gợi hy vọng – một thứ ánh sáng nhỏ nhoi nhưng cần thiết để mỗi sinh linh tiếp tục sống và vượt lên.
"Không có sự sống nào không đi qua đau đớn. Và không có tình yêu nào lớn hơn một người mẹ."
Đây là trang giới thiệu.
